Samengesteld door Peter Claessen en Jan P de Boer
voor vragen kunt u mailen met Peter Claessen of Jan P de Boer
Geneesmiddel tegen kanker bevordert herstel van dwarslaesie.
Taxol, een geneesmiddel tegen kanker, bevordert op twee manieren het herstel van zenuwcellen na een dwarslaesie. Dat concluderen onderzoekers van onder andere de Universiteit Utrecht. De onderzoeksresultaten verschenen onlangs in het tijdschrift Science. Casper Hoogenraad, hoogleraar celbiologie aan de Universiteit Utrecht en leider van het Nederlandse deel van het onderzoek, kreeg dinsdag tevens een vici-subsidie van 1,5 miljoen euro toegekend van NWO.
Na een dwarslaesie belemmeren een aantal factoren het herstel van zenuwcellen. Een belangrijke factor is het instabiel raken van het skelet van de cel (cytoskelet). De microtubuli, kleine eiwitbuizen die het skelet van de cellen vormen, in de beschadigde zenuwcel, zijn na een dwarslaesie volledig door de war geraakt. Dit blokkeert een gestructureerde groei van de cel. Daarnaast ontstaat er na een dwarslaesie littekenweefsel op de plek van verloren weefsel. Dit creëert een barrière voor het kweken van nieuwe zenuwcellen. De onderzoekers tonen nu aan dat Taxol, een geneesmiddel tegen kanker, beide effecten bij ratten vermindert. Na slechts een paar weken vertoonden de dieren een significante verbetering in hun bewegingen.
Voordelen
Het voordeel van Taxol is dat het een reeds goedgekeurd geneesmiddel is en dat er al veel bekend is over de interacties met het menselijk lichaam”, vertelt prof. dr. Casper Hoogenraad. “Bovendien kan Taxol bij de behandeling van ruggenmergletsel rechtstreeks worden toegepast op de plek van de schade en in een lagere dosis dan bij de bestaande kankertherapie. Dit kan de bijwerkingen verminderen. Er moet nog veel onderzoek gedaan worden, maar dit zijn al veelbelovende resultaten.
Genezing van chronische dwarslaesie;
Er zijn verder niet veel gerucht makende verbeteringen de laatste tijd, hopelijk met Obama aan het roer wel.
Hier de voortgang van het stamcel onderzoek in de VS.
Hier kunt u meedoen met het stimuleren van het stamcel onderzoek, ondertekenen van deze petitie. hier klikken voor stamcel onderzoek.
Over de lopende trials het volgende:
Sinds 1995 is men over de hele wereld bezig om leasie’s proberen te genezen, waarschijnlijk de meest succesvolle van de nu lopende trials zijn in principe OEG trials (in Portugal worden weliswaar ook andere cellen meegetransplanteerd maar het draait toch vnl om de OEG cellen). Dit zijn zenuw cellen die uit je reukorgaan komen, welke elke 4 weken afsterven en vernieuwen en zelfstandig weer een verbinding (doorgroeien) maken met de hersenen. Maar sinds 2000 is men ook meer bezig om het met stamcellen te doen. De laatste tijd ook veel in Turkije en China, maar ook Israel, Rusland, Australie, Portugal, Amerika, Engeland, Thailand, en zelfs ook in Nederland.
Wat zijn stamcellen Alles is begonnen met een ei- en een zaadcel. Dus er bestaan cellen die het potentieel hebben een hele mens te vormen. Van deze eerste cellen, die uit de bevruchte eicel ontstaan, zeggen we dat ze universele mogelijkheden hebben.
Enkele dagen na de bevruchting ontstaat het zgn kiemblaasje. De cellen in dit kiemblaasje worden embryonale stamcellen genoemd. Ze zijn nog zeer ongespecialiseerd en hebben het vermogen zich oneindig vaak te delen en zich tot al de ongeveer 220 celtypes van de mens te ontwikkelen; uit de afzonderlijke cellen kan echter geen hele mens meer ontstaan. Wanneer de ontwikkeling van de mens is afgesloten, zijn deze oorspronkelijke alleskunners veranderd in rijpe, gedifferentieerde cellen, die een bepaalde functie in ons lichaam vervullen. Zenuwcellen bijvoorbeeld geleiden elektrische impulsen, spiercellen zorgen voor spiercontracties, en de ß-cellen van de alvleesklier produceren insuline.
Ook op volwassen leeftijd vindt vernieuwing van de huid plaats, helen wonden en groeit het haar. Tot aan ons levenseinde zijn er nog stamcellen voorhanden die relatief ongespecialiseerd zijn, zich frequent kunnen delen en het organisme erbij helpen zichzelf te regenereren en te repareren. Bij deze cellen spreekt men van adulte, dus volwassen stamcellen. De adulte stamcellen werden tot nu toe in bijna elk lichaamsweefsel aangetroffen, onder andere bijvoorbeeld in de huid, de hersenen, het bloed, de lever en het beenmerg. Omdat deze cellen zich eindeloos kunnen delen is Stamceltherapie een mooie methode.
Wanneer lichaamsweefsel is beschadigd, verplaatsen de stamcellen zich naar de plaats van de beschadiging en bevorderen ze het genezingsproces. Maar ook de dagdagelijkse processen van het menselijk lichaam zijn afhankelijk van de functie van stamcellen: zo hebben onze rode bloedlichaampjes slechts een levensduur ongeveer 120 tot 130 dagen; daarna zijn ze te oud, kunnen niet meer voldoende zuurstof transporteren en moeten worden vervangen. Daarvoor zorgen de hematopoetische, dat wil zeggen bloedvormende, stamcellen die in het beenmerg te vinden zijn. Volgens theoretische berekeningen worden per minuut rond de 350 miljoen nieuwe rode bloedlichaampjes aangemaakt. Maar ook de meeste andere lichaamscellen worden regelmatig vervangen: levercellen na 10 tot 15 dagen, witte bloedlichaampjes na 1 tot 3 dagen. Theoretisch heeft het lichaam dus zijn eigen reparatiesysteem altijd bij zich.
Hoe gaat het in z’n werk. Het idee is om stamcellen bij de patient af te nemen en die in een laboratorium verder te kweken om ze daarna terug te plaatsen in het beschadigde gedeelte van het lichaam. De omgeving bepaalt wat voor cel de stamcel gaat worden.
Wat is de toekomst. Er is nog weinig bekend over het gedrag van stamcellen, ze kunnen ook uitgroeien tot tumoren of op een verkeerde plek in het lichaam terecht komen. Ook is het nog erg nieuw en kan men nog weinig zeggen over het langetermijn effect. De klinieken die het toepassen doen dit op onbewezen behandel methoden. Een behandeling met stamcellen kost zo’n € 18.000,–
De toekomst komt er wel aan, wanneer weten we nog niet. Op dit moment is er een leidend bedrijf dat zich hier mee bezig houdt, Geron Corporation uit Menlo Park Californie. Eind vorige week 20-1-09 heeft dit bedrijf toestemming gekregen van de FDA om deze zomer een experiment te starten om acht tot tien mensen met een gebroken ruggegraat te injecteren met cellen afkomstig van embryos.
Lopende trials
1) Dr.Lima in Portugal heeft intussen in al meer dan 20 patienten met een chronische dwarslaesie de “olfactory mucosa” in het ruggenmerg getransplanteerd. Dat is een gedeelte van je reukorgaan wat ze met een endescoop uit je neus halen en bestaat uit OEG cellen, stamcellen, zenuwcellen en Schwanncellen. Bijna iedereen had een complete dwarslaesie en voor zover ik weet heeft iedereen functie en/of gevoelsverbetering ondervonden. Er zou zelfs 1 iemand weer kunnen lopen en een paar anderen hebben ook behoorlijk wat functie teruggekregen ook in hun benen. Dr.Lima wil zijn trial uitbreiden naar de V.S. en wacht op toestemming. Hij accepteert sinds 2002 ook buitenlandse patienten al is het heel moeilijk om in aanmerking te komen omdat hij maar weinig operaties uitvoert, de kosten bedragen ongeveer $35.000,-
2) Dr.Huang in China heeft al meer dan ongeveer 400 patienten met een chronische (>6 maanden) dwarslaesie 1 miljoen OEG cellen uit foetus weefsel getransplanteerd. Bijna iedereen heeft wel wat verbetering en veel patienten hebben 2-5 of zelfs nog meer segmenten gevoelsverbetering en ook regelmatig 1-2 segmenten functieverbetering. Opmerkelijk is dat bij bijna iedereen al na een paar dagen gevoels- en/of functieverbetering optrad. De enige verklaring die ze hiervoor kunnen bedenken is dat de OEG cellen “slapende” zenuwvezels weer activeren. Helaas is er nog weinig bekend over de progressie op de l.t. want hij opereert 3-4 mensen per dag en is dus continu bezig met die patienten die enige tijd in de kliniek verblijven.
3)Alan Mackay-Sim in Australie heeft bij enkele patienten met een complete, chronische (>6 maanden) dwarslaesie OEG cellen uit de “olfactory mucosa” (een gedeelte van je reukorgaan) gehaald, vervolgens vermenigvuldigd en de 14 miljoen cellen daarna in het ruggenmerg geinjecteerd.De eerste patient is in juni 2002 geopereerd en in totaal zullen ze 4 patienten opereren maar op de eerste resultaten moeten we nog minimaal 2,5 jaar wachten (als ze idd pas naar buiten komen met hun resultaten nadat de 1e fase van hun trial is beeindigd)
4) Proneuron heeft al meer dan 14 mensen behandelt door geactiveerde macrofagen (witte bloedlichaampjes) in het ruggenmerg te injecteren. Helaas is deze trial voor acute laesies (< 2 weken) en is het niet duidelijk of het ook chronische laesies kan helpen. Ze gaan hun trial vanwege bemoedigende resultaten uitbreiden naar 3 klinieken in de V.S. waar ze 61 patienten willen gaan behandelen.Tot nu toe heeft 1 persoon heel veel vooruitgang geboekt en ongeveer 40% heeft zowel functieherstel als gevoel teruggekregen maar in beperkte mate en enkele personen hebben helemaal geen vooruitgang geboekt.
5) Acorda Therapeutics had eind december genoeg patienten gecrecruteerd (de planning was 360) om hun human trial met Fampridine-SR chronische, incomplete dwarslaesies af te ronden. Ze verwachten deze zomer klaar te zijn en FDA toestemming te vragen zodat dit medicijn als alles meezit begin 2005 op de markt is. Het kan oraal ingenomen worden en bevordert de signaaldoorgifte van intact zijnde, maar gedemyelineerde zenuwen. Het werkt bij ongeveer 1 op de 3 dwarslaesiepatiënten en wordt nu met name getest op afname van spasticiteit en bevordering van blaas/darm en sexuele functie, er kan ook motorisch en gevoelsherstel optreden.
6) Dr.Barros in Brazilie heeft zijn trial afgerond waarin hij beenmerg stamcellen in het ruggenmerg van 30 patienten met een chronische, complete dwarslaesie heeft geinjecteerd.Vorige maand is bekendgemaakt dat 12 van de 30 patienten positief reageerde op de SEP tests wat betekent dat er weer signaaldoorgifte is vanuit het beschadigde gebied naar de de hersenen.
7) Aventis test het medicijn HP 184 in India op dwarslaesiepatienten.Het heeft in dierenexperimenten aangetoond dat het de zenuwgeleiding en (functie)herstel bevorderd bevorderd in chronische laesies. Ze verwachten dat het bij de mens ook de neurologische pijn verminderd.
8) Dr.Rabinovich in Rusland heeft ongeveer 50 patienten met een complete dwarslaesie behandelt met ruggenmerg,hersen en OEG cellen uit foetusweefsel. Hij heeft de resultaten van 15 patienten gepubliceerd en daarvan ging 40 procent behoorlijk vooruit(naar ASIA C), 33% naar ASIA B en 27% bleef onveranderd. Dit was wel een stuk beter dan de controlgroep maar de 2 patienten die het langst verlamd waren (resp. 4 en 6 jaar) boekten geen progressie wat weer negatief is. De patiënten kregen na de operatie nog 1-3 injecties met foetus weefsel. Ik weet van 1 jongen die zich heeft laten behandelen en redelijk wat herstel had (zijn laesie was 15 maanden oud) en die was in totaal 15.000 euro kwijt.
9) Dr.Brukhovetsky in Rusland behandelt dwarslaesiepatiënten met injecties bestaande uit embryo stamcellen en/of beenmerg stamcellen.De kosten zijn $10.000,-. Ik ken 1 jongen die zich heeft laten behandelen maar die heeft geen enkele vooruitgang en ik ben dan ook skeptisch over de resultaten (zijn vorige trial met alleen embryostamcellen was ook niet erg succesvol). Op dit moment zijn de resultaten met stamcellen helaas nog niet erg bijzonder voor mensen met dwarslaesies i.t.t. sommige andere ziektes waarin al heel behoorlijke resultaten worden behaald.
10) Dr.Goshgarian in de V.S. is bezig om het medicijn Theophylline op dwarslaesiepatiënten met hoge cervicale laesies te testen. Het is voor mensen met een zwakke ademhaling en activeert alternatieve circuits die de ademhalingspieren aansturen. De resultaten in de 1e patient waren zeer bemoedigend. Het medicijn is al lang in gebruik voor asthma en bronchitis patienten.
11) Dr.Bohbot in Frankrijk (www.laserponcture.net) behandelt dwarslaesiepatiënten met een infra-rood laser en claimt dat al ruim 500 patiënten er baat bij hebben gehad. Hij zegt dat hij bij ongeveer 80% positieve resultaten heeft, zelfs in sommige gevallen met een complete transectie van het ruggenmerg. Op zich repareert het niks in het ruggenmerg maar wordt er energie naar je ruggenmerg getransporteerd, ik zou daarom ook geen wonderen van deze therapie verwachten. Een behandeling kost 50 euro. Ook patienten van Dr.Lima ondergaan de lasertherapie om te kijken of dat hun vooruitgang bespoedigt.
12) Biomark in England zou minimaal 1 dwarslaesiepatient met stamcellen uit navelstrengbloed hebben behandeld maar de overheid heeft hun verorderd om hun bedrijf te stoppen om mij niet bekende redenen.
13) En zo heb je ook nog EmCell (http://www.emcell.com) in de Oekraine die ongetwijfeld ook al embryo stamcellen in dwarslaesiespatienten (ze accepteerden ze nl wel weet ik) heeft getransplanteerd maar met weinig succes vermoed ik.
14) Dan heb je verder nog de trial van Dr.Cheng in Taiwan (die een groeifactor cocktail in je ruggenmerg injecteert en evt ook een zenuw uit je been in het ruggenmerg inplanteert) die nog steeds zijn resultaten niet heeft gepubliceerd wat hij al ruim 2 jaar geleden zou doen en wat dus niet erg positief is. Hij schijnt in acute gevallen wel redelijk succes te hebben maar over succes in chronische laesies heb ik niet veel gehoord. Er zijn 3 mensen met een chronische laesie die door hem zijn behandeld zonder succes al had maar 1 de volledige behandeling laten doen.
15) En dan had je ook nog de trials in Oostenrijk (Dr.Dimitrijevic) en de V.S. (Dr.Herman) waarbij ze met elektroden de CPG bij L2 stimuleren waardoor je veel gecoordineerder gaat lopen en veel grotere afstanden af kan leggen maar hierover is al heel lang niks meer naar buiten gekomen. De trial van NeoTherapeutics die een drug hebben getest die de aanmaak van stamcellen in het ruggenmerg zou bevorderen lijkt te zijn mislukt. Ook de trial van Diacrin die varkens stamcellen in het ruggenmerg heeft getransplanteerd bij 8 patienten kan als mislukt worden beschouwd nadat er al ruim 2 jaar niks meer van is vernomen.
Komende trials
Men verwacht dat vanaf 2004 vnl OEG en beenmerg trials en hoogstwaarschijnlijk eindelijk ook in de V.S. waar in ieder geval Dr.Lima zijn “OEG” trial wil uitbreiden. Er zal ook wel een enkele andere trial beginnen maar ik denk dat voor een hoop trials 2004 nog te vroeg komt.
1) Dr.Prockop wil in juni in de V.S. een human trial beginnen voor acute dwarslaesies met beenmerg stamcellen. Ik heb al een paar maanden niets meer vernomen dus het zou me niet verbazen als het later wordt dan gepland (zoals bijna alle trials).
2) Neuraxe (www.neuraxe.de) is van plan dit kwartaal te beginnen om Cordaneurin te gaan testen op acute dwarslaesiepatiënten. Het is een drug die de vorming van littekenweefsel tegen moet gaan. Momenteel worden dierenexperimenten gedaan met chronische laesies.
3) Bioaxone (www.bioaxone.com) heeft met succes Cethrin in acute dierenlaesies getest en heeft aangekondigd dit jaar met human trials te beginnen voor acute dwarslaesiepatienten. Cethrin neutraliseert de eiwitten NOGO en CSPG die de zenuwgroei tegenwerken en dus bevordert het de zenuwregeneratie, het is zenuwbeschermend wat inhoudt dat er minder zenuwen afsterven net na het ontstaan van de laesie.
4) Dr.Tabakow in Polen heeft verklaard dat hij aan het eind van het jaar 2004 een human trial wil beginnen met OEG cellen al is de publicatie over zijn dieren experimenten nog niet af. En aangezien er qua research nog het nodige werk verricht moet worden en ook de financiering nog niet rond is is het in mijn ogen twijfelachtig of de trial idd dit jaar al plaatsvindt.
5) Dr.Nakatani zal in 2004 een human trial met beenmerg stamcellen beginnen voor acute dwarslaesies. Hij wil de stamcellen 2 weken cultiveren voor hij ze in het ruggenmerg injecteert.
6) Dr.Raisman in England heeft flink succes behaald in chronische rattenlaesies d.m.v. de transplantatie van een matrix gel brug met OEG cellen uit de hersenpan en hij verwacht over een paar jaar te beginnen met human trials. Al moet ook hij nog wat dingen op ratten uittesten en zou ook hier de financiering nog roet in het eten kunnen gooien.
7) Will Ambler in de V.S. (http://www.linksforcure.com/scicuremain.htm) heeft 2 researchers ingehuurd die verschillende combinatietherapieën op chronische rattenlaesies hebben getest en aanvankelijk in december 2003 wilden beginnen met human trials. Dr.Lima uit Portugal heeft hun ook geholpen door ze zijn methode uit te leggen. Ze hebben de “olfactory mucosa” (reukepitheel) dan ook getest in ratten samen met o.a. stamcellen, groeifactoren en matrix gels.
8) Dr.Schwab in Zwitserland is 11C7 aan het testen in acute apenlaesies nadat het ook uitgebreid en met behoorlijk succes in acute rattenlaesis is getest. Het is ook in chronische rattenlaesies getest en daar was het resultaat iets minder goed. Het interessante aan deze trial is dat Novartis (dus veel geld) er achter zit en de trial ook in Nijmegen zal plaatsvinden. Ze zijn dan ook al meer dan 2 jaar bezig met de voorbereidingen van de trial die in 5 klinieken zal worden gehouden en waarvoor de beste apparatuur zal worden aangeschaft (zoals een super MRI machine en robotachtige loopmachines) om de trial resultaten te optimaliseren. Helaas zal de fase 1 van de trial voor acute dwarslaesies zijn maar als die succesvol verlopen kunnen chronische laesies waarschijnlijk in de 2e fase van de trial instromen. Een ander minpunt is dat hij pas in 2005 zal beginnen (mits er geen ernstige tegenslagen zijn)
Dieren trials
Samenvattend komt de genezing van een dwarslaesie neer op 4 dingen, te weten;
- regeneratie van zenuwvezels,
- remyelinatie van zenuwvezels,
- het littekenweefsel
- en de vervanging van kapotte zenuwcellen
Aangezien er hoogstwaarschijnlijk geen enkele therapie zal zijn alle 4 die dingen beheerst zal er voor een echte genezing dus wel een combinatie van verschillende therapien noodzakelijk zijn. Gelukkig zijn ze nu in ieder geval op dieren al combinatietherapieen aan het testen en sommige met veel succes. De eiwitten NOGO en MAG die in het ruggenmerg aanwezig zijn vormen belemmeringen voor de groei van de zenuwvezels en de CSPG’s in het littekenweefsel zorgen ervoor dat de zenuwvezels moeilijk door het littekenweefsel kunnen groeien. Er zijn enkele tientallen stoffen die bijdragen aan een oplossing van 1 of meer van de 4 obstakels voor genezing en ook nog eens op verschillende manieren. Zo heb je een hoop “inhibitors” die ervoor zorgen dat de zenuwgroei remmende eiwitten worden onderdrukt waardoor de zenuwen dus makkelijker kunnen groeien. Ook heb je een stel stoffen die juist de zenuwgroei bevorderen waardoor ze minder gevoelig zijn voor de zenuwgroei remmende eiwitten. Als je die dingen met elkaar gaat combineren dan wordt het pas echt interessant. Zo heeft Chondroitinase ABC in acute rat laesies aangetoond dat het de CSPG’s afbreekt en de zenuwvezels door het littekenweefsel heen groeiden en voor flink wat functioneel herstel zorgden.
1) De meest succesvolle is pasgeleden gepresenteerd en is van Dr.Xu in de V.S. Hij had al eerder een Schwanncel matrix gel brug in ratten geplaatst waar de zenuwvezels ingroeiden en d.m.v. de groeifactoren NT-3 en BDNF ook weer op beperkte schaal uitgroeiden. Maar hij heeft nu de groeifactor GDNF toegevoegd waardoor er veel meer vezels ingroeiden en Chondroitinase ABC waardoor er ook veel meer zenuwvezels uitgroeiden die connecties maakten met de zenuwvezels aan de andere kant van de laesie en over lange afstand groeiden. Helaas heeft hij nog geen enkele indicatie gegeven wanneer hij klaar denkt te zijn om het op mensen uit te proberen.
2) Dr.Bunge een van de grootste research kliniek in de V.S.(Miami Project) heeft Schwann cellen, dibutaryl cAMP en Rolipram in rattenlaesies getest, de resultaten waren zeer spectaculair. De therapie zou ook in chronische laesies moeten werken en het patent wat erop is aangevraagd is gelicenseerd aan een biotech bedrijf dus er zou ook geld beschikbaar moeten zijn om evt. human trials te kunnen starten als ze zover zijn. Maar ik vrees dat we nog wel even moeten wachten op een human trial want er zullen nog wel de nodige experimenten moeten worden uitgevoerd voor de FDA hier goedkeuring aan verleend is de verwachting.
3) De SCS wil in de V.S. OEG cellen en beenmerg stamcellen in chronische rattenlaesies gaan testen en in Australie willen ze het ook nog gaan combineren met groeifactoren en/of “inhibitors”. Ze hebben daarvoor een overeenkomst gesloten met 2 zeer hoog aangeschreven labs in Australie.